Kva skjer?

Akademi i munnleg og skriftleg forteljekunst 18. - 20. juni 2025.

Vi startar forteljekunstakademiet med eit forkurs i verselesing med Idun og Rolf Losnegård. Her vil deltakarane få kunnskap om diktaren sin prosess og arbeide med å framføre dikt av Jakob Sande.

Som opning av sommarsesongen og årets forteljekunstakademi vil ordførar i Fjaler, Leif Jarle Espedal, fortelje ved Nikka Vonens minnestøtte og Jakob Sandes æresstøtte.

Ørjan Zazzera Johansen og Arne Osland utforskar korleis forteljingane om fotballstjerna Erling Braut Håland kan kaste nytt lys over Arne Garborgs Daniel Braut i Bondestudentar. Dei diskuterer korleis ein kan vekkje interessa for ein ung bondestudent ved å dra parallellar til dagens ungdomsheltar, og reflekterer over verdien av moderne biografiar.

Frå sin norske heimstad i over 20 år, følger den amerikanske fotografen David Zadig nyhendene frå det Trump-styrte heimlandet med uro. Våren 2025 reiser han til Boston for å vitje sin aldrande far, og lagar eit fotografisk reisebrev for Tidsskriftet Jaja. Under Forteljekunstakademiet fortel og syner han bilete frå reisa til eit USA i endring.

Velkomen til opning av årets sommarutstilling i Bestefarstaua. Gratis inngong - alle er velkomne. Utstillinga vil halde ope kvar dag frå kl.11-16, unnateke måndagar, gjennom heile sommaren.

William Cecil Slingsby er kjent som tindesportens far i Noreg, med bragder som førstebestigninga av Store Skagastølstind i 1876 og omfattande skildringar av norsk fjellsport. Men mindre kjent er hans rolle som døropnar for kvinner i ei tid då fjellsport vart sett på som uforeinleg med deira plass i samfunnet. Gjennom foredraget deler journalist Inge Kjell Holme historia om denne progressive sida ved Slingsby og hans støtte til kvinnelege pionerar som Nikka Vonen og Therese Bertheau.

Bli med på ei morgonvandring med kultursjef i Fjaler, Ingeborg Tysnes, og arkitekt Olav Hovland, der vi blir nærare kjend med kulturbygda Dale og arkitekturen i Dale sentrum.

Omgrepet «danning» har eksistert i fleire hundre år og har stadig provosert fram nye og motstridande svar på kva det vil seie å vere eit fullkome menneske. Vi finn ideen om danning i kulturen og politikken verda over, inkludert her i Noreg, der både lovverket og læreplanen slår fast at den norske befolkninga skal dannast. Kva betyr eigentleg danning, og kvifor bryr vi oss? Ver med Pedro i hans filosofiske utforsking av danningomgrepet si historie og korleis det bør forståast i dagens moderne demokrati.

Korleis sikrar du at bodskapen din treff når du presenterer i eit møte eller held eit viktig innlegg? I dagens konkurranseprega næringsliv er evna til å formidle idear på ein klar, engasjerande og overbevisande måte avgjerande. Dette kurset gir deg konkrete verktøy for å bygge sterke argument, strukturere bodskapen din og presentere med sjølvtillit – slik at du får gjennomslag når det verkeleg gjeld.

Kurs med Demian Vitanza under Forteljekunstakademiet i Fjaler. Kurset utforskar korleis skriftlege og munnlege forteljemåtar kan styrkje kvarandre gjennom arbeid med bilete og handling. Deltakarane får konkrete øvingar og filosofiske refleksjonar som munar ut i små anekdotar i både skriftleg og munnleg form. Høver alle.

Kven skal føre historia vidare – og korleis? Immateriell kulturarv er levande tradisjonar og tradisjonell kunnskap som blir overført mellom folk. Denne kunnskapen blir praktisert i dag og ført vidare gjennom kreative uttrykksformer – som handverk, musikk, dans, mattradisjonar, ritual og munnlege forteljingar. Det handlar om meir enn å bevare – det handlar om å halde noko levande. Men i ei verd i stadig endring: korleis sikrar vi at denne arven får leve vidare? Kva rolle spelar formidlarar i musea og ved vitensenter i å bringe denne kunnskapen vidare – og utvikle ho? Og kva betyr det eigentleg å vere ein forteljar i framtida?

Velkomen til vandring og markering av Fjordkystparken sin UNESCO-status under Forteljekunstakademiet torsdag 19. juni! Møt opp kl. 16 ved tuntreet i Klokkargarden og bli med på ei vandring med felespel, forteljingar og allsong til Einehaugane. Kor godt kjenner vi eigentleg fjellheimen i Fjaler? Kva har UNESCO-statusen å seie for vårt område? Og kva har vandring mot Einehaugane med Nikka Vonen å gjere?

Bli med på ein kveld i Løa under Forteljekunstakademiet, der vi deler favorittdikt – med særleg vekt på Jakob Sande sine verk. Inspirert av Hartvig Kirans NRK-program Ønskediktet, hyllar vi dikt som betyr noko for oss. Ta med ditt favorittdikt, eller kom for å lytte og bli inspirert. Alle er velkomne!

Start dagen med ei energisk og oppfriskande økt i badevika saman med Ingvild Espedal. Programmet inneheld ei kort styrkeøkt for å aktivere kroppen, etterfulgt av eit forfriskande morgonbad som løyser opp musklane og gir ein energisk start på dagen.

Gunnstein Akselberg set stemning og retning for dagen i Gamle skulehuset med «Gå som guten – Ord for dagen». Han fortel om Jakob Sande, forteljekunsten sin betydning, og kvifor det første nasjonale senter for forteljekunst ligg i Dale. Gunnstein Akselberg er professor emeritus i nordisk språk ved UiB, namnegranskar og kjend frå Linda Eides språksjov på NRK. Han har vore sentral i oppbygginga av Jakob Sande – senter for forteljekunst og er ein sjølvsagt gjest under Forteljekunstakademiet.

Kurs i improvisasjon med Veslemøy Mørkrid. Kurset handlar om å finne historia her og no. Deltakarane vil lære teknikkar som handlar om å vere komfortabel med å feile, ta konkrete val, seie ja og byggje vidare på vala ein har tatt. Kursdeltakarane vil også få arbeide med enkle dramaturgiske strukturar for å skape ei heilskapleg forteljing i augneblinken.

Velkomen til filosofisk kafé fredag 20. juni kl. 13! Årets akademi-filosof, Pedro Vincent Dias Bergheim, leier oss gjennom ein filosofisk kafè med tema "Sinnsro". Her får du høve til, i samspel med fleire, å stoppe opp, tenkje grundigare og utforske kva det vil seie å skape rom for ro og ettertanke i ein travel kvardag.

Hagen til Nikka Vonen, knytt til pikeskolen på Steia Gard, var vakkert opparbeida med stiar, lysthus, blomar og tre. No er hagen endra, men spora etter det som ein gong var, finst framleis. I denne bolken inviterer vi til vandring, samtale og refleksjon om hagen si historie og mogleg framtid.

Bålet har vore den viktigaste samlingsplassen gjennom heile mennesket si historie. Var du klar over at både hjernen og døgnrytmen vår har tilpassa seg elden, og at dette heng saman med trongen vår til å dele historier? Og visste du at dagens eldsritual, som å tenne julelys eller jonsokbål, har røter heilt tilbake til bronsealderen?

Jakob Sandesenteret og Dale ungdomslag inviterer til Jonsokfeiring i Klokkargarden.

Bli betre kjend med diktar og forteljar Jakob Sande og skulestyrar og folkeminnesamlar Nikka Vonen. Sommarvertane held omvising tysdag - fredag kl. 13 frå 24. juni til 07. august.

Bli med på ein kjekk sommarkveld i Løa med musikk ved Ola Tennes. Ola er visesongar med base på Sandane, og kjem til Løa i Klokkargarden for å spele og synge for oss. Mikrofonen er open for deg òg!

Sommarsesongen er i gong, og vi ønskjer velkomne til eit historisk tilbakeblikk på turismen i gamle Sunnfjord. Mary Ann Menes frå Norsk Reiselivsmuseum tek oss med på ei reise gjennom reiseruter, overnattingsstader og kjøpesterke gjester frå 1800-talet.

Tradisjonen tru kjem Førdefestivalen med konsert til Løa i Jakob Sande - tunet under festivalen. I år får vi besøk av den argentinske gitaristen Chango Spasiuk.

I dette sommarprogrammet møter vi Arill Riise, som vil fortelje om oppvekst og hendingar i klyngetunet Riise ved Hjørundfjorden.

Fredag 18. juli viser Marius Kolbenstvedt utdrag frå Mistekunst – ein scenisk monolog basert på møte med palestinsk poesi og personlege tapserfaringar. I Mistekunst vever han saman eigne livskriser med stemmer frå palestinske dikt – ei poetisk og politisk forteljing om avhumanisering, håp og kunsten å sleppe taket.

På 1700- og 1800-talet reiste fleire kvinner frå Sunnfjord til Bergen for å tene som ammer for velståande familiar. Kva fekk gifte koner til å forlate eigne barn, og korleis reagerte samfunnet? Dette har Kristine Ness ved Sunnfjord Museum forska på, med utgangspunkt i livet til husmannskona Marte Movik. Onsdag 30. juli kl. 18 held ho føredrag om temaet i Løa i Sandesenteret, der det òg vert høve til samtale etterpå.

Ei feiring av forteljekunsten! Gjennom mange år har Jakob Sande - selskapet arrangert "Fest i Fjaler". I 2025 markerer vi også at det er fem år sidan Jakob Sande - senter for forteljekunst opna. Sidan opninga i 2020 har Sandesenteret bygd opp ei vesentleg verksemd og fått stor merksemd og blitt eit vitalt senter for forteljekunst. 8. - 10. august markerer vi jubileet med eit variert program innan forteljekunst.

Samlagsprisen for året 2024 blir delt ut i Jakob Sandesenteret under Fest i Fjaler. Til å dele ut årets pris har vi leiar av utval for samferdsel og mobilitet i VLFK, Arve Helle.

Platesamlar og høgskulelektor Arild Torvund Olsen kjem til Sandesenteret for å halde kviss og kåseri om nynorsk platehistorie.

Fredag kveld under Fest i Fjaler lagar Folkemusikklaget Havbrusen med vener stemning i Løa. Vi markerer med allsong at "Morgon på kobbeskjeret" og "Baltanskjer" sine melodi, slik vi kjenner dei, er 40 år i år! Ta med deg eit instrument om du har, godt humør og bli med!

Laurdag under Fest i Fjaler er det ope og hendingar i alle husa i Jakob Sande - senter for forteljekunst. Besøk tunet og bli med på feiringa.

Møt lyrikar Kjartan Hatløy i samtale med forfattar Sivert N. Nesbø om den nye diktsamlinga "Mot kaos". Her møtast vestnorsk natur og Det gamle Egypt – frå Lifjellet til pyramidane, frå Åfjorden til Nilen, frå liv til død. Nesbø stil spørsmåla, Hatløy les og fortel, medan cellist Eline Sundal skapar musikalske mellomspel som bind det heile saman.

Velkomen til Internasjonal fabeldag med LPC! Ungdom frå heile verda har denne sommaren budd saman på Heggnes og utforska natur, kultur og kreativitet. No inviterer dei til ei fargerik framsyning med dans, musikk og teater, for alle i Fjaler!

Møt Katrine Sele i samtale med Teresa Grøtan om hennar nyaste bok, Menn som nesten elska meg. I denne ærlege og sårbare memoarforteljinga skildrar Sele sju år med dating, forelskingar, kjærleikssorger og forsøka på å komme nær eit anna menneske utan å miste seg sjølv.

Far og son, dikt og film: Ingvar Nistad, lyrikar frå Fjaler, og sonen Sverre Kvamme, filmskapar frå Fusa, møtast på Ingvars heimebane under Fest i Fjaler. Nistad deler dikt frå sitt særeigne poetiske univers, medan Kvamme viser ein personleg kortfilm om bestemor Gunnlaug og hennar liv som den siste gjenlevande i Nistadlia i Dalsfjorden.

Halvor Folgerø, forfattar, musikar og journalist frå Stord, held kåseri i Løa. Gunnstein Akselberg introduserer. Folgerø har ei lang karriere i NRK, der han har jobba med alt frå nyhende og humorprogram til "Eides språksjov". Som forfattar har han gjort suksess med bøkene "Vestlandsvegar" og "Fleire vestlandsvegar", og i 2024 følgde han opp med "Ferjefolket", om livet på dei ikoniske norske ferjene.

Telavåg vart råka av statsterrorisme under andre verdskrig, men historia er framleis lite kjend. I forteljinga Krigens fargar gir Vivian Midttveit liv til dei personlege forteljingane frå hemnaksjonen i 1942. Møt henne i Løa under årets siste sommarsalong under Fest i Fjaler.